چادر یک بحث پر دامنه چند جانبه است؛ این چادر یا پوشش سرتاسری سابقه تمدنی قبل از اسلام دارد؛ ایرانی ها و خیلی از اقوام متمدن در دنیا، حتی قبل از اسلام بویژه برای خانم ها پوشش سرتاسری داشته اند که آقایان روی دوششان و خانم ها روی سرشان بوده است. در ایران به این شنل هخامنشی و عرب عبا می گفته است.

در قرآن چند آیه حجاب داریم که یکی از آن آیه ها یعنی آیه 59 سوره احزاب به چادر اشاره می کند؛ در این آیه ویژگی های چادر، کسانی که از آن استفاده می کنند و نگاه اسلام به این پوشش آمده است. اسلام کاری می کند که چادر از لباس زنان به لباس خانواده تبدیل می شود.

شاید تعجب کنید که منظور چیست؟ آیه می گوید «به زنان مردان مؤمن بگو»، نمی گوید زنانی که چنین صفتی دارند مؤمنه هستند، بلکه می گوید به زنان مردان مؤمن بگو که از جلباب استفاده کنند؛ «اگر از این جلباب، چادر یا پوشش سرتاسری استفاده کرد، این برای اینکه او معروف شود به (در روایت می گوید به نجابت و عفاف معروف شود) و او را بشناسند»، یعنی برای خدا مهم است که این زن به این جهت شناخته شود.

پس از اساس خود این چادر و جلباب در قرآن علامت شناسایی است؛ به نجابت و عفاف شناسایی شود، اینکه این فرد خانواده دار است، اینکه یک مرد با غیرت، یک برادر یا شوهر مؤمن و با غیرت دارد؛ یعنی آیه رابطه ای بین پوشیدن چادر به وسیله خانم ها و غیرت داشتن مردها مطرح می کند.

بعد می فرماید «کسانی که از این نوع چادر با روش یدنین (روگیری) استفاده می کنند» الان هم در زمان خودمان دو نوع چادری داریم، چادری هایی که چادر را مانند شنل استفاده می کنند، وقتی راه می روند چادر باد می خورد و آزاد است؛ ولی آیه می گوید که «اگر جلباب را یدنین علیهن من جلابیبهن» استفاده کنید، یعنی یک مقدار از سمت چپ چادر و مقداری از سمت راست چادر را بگیرد و به هم نزدیک کند، پیامی برای مردها دارد که مردها را مأیوس می کند.

می گویند که اینقدر سفت است که نمی شود خیلی با او ارتباط برقرار کرد، یعنی زبان این لباس به او یک پیام می دهد که این آدمی است که خودش را این مقدار سفت گرفته است؛ یعنی خود جلباب و روش استفاده از آن و پیچیدگی هایی که خداوند در ماجرای چادر گذاشته است بسیار است.

چادر تنها یک پوشش نیست بلکه پیام پنهان و پسینی و چند لایه زیادی دارد؛ اکثر بزرگان، فقها و مراجع هم در طول تاریخ، گفته اند که این حجاب برتر، بهتر و مستحب است و برخی هم آن را واجب دانسته اند؛ چون سطحی از پوشش را ایجاد می کند که بیشتر از بقیه پوشش ها است؛ این حجاب از سر شروع می شود و ادامه آن روی بدن می آید، این مقدار برجستگی های زنانه را بیشتر می پوشاند و توجه مرد به سمت آن زن کمتر می شود.

استفاده از چادر در رنگ مشکی این جلب توجه نکردن را مضاعف می کند؛ اگر رنگ های دیگر بود امکان داشت که باز توجه را جلب کند، اما رنگ سیاه را در روان شناسی از رنگ های منفی می دانند، یعنی شما اگر کادری داشته باشید که میان آن یک نوشته باشد، دور آن را سیاه می کنند تا وسط کادر دیده شود، یعنی آْن کادر دیده نمی شود؛ وقتی چیزی سیاه است چشم شما از آن رد می شود؛ خانمی که با چادر مشکی در خیابان راه می رود، توجهی از مردها به سمت او جلب نمی شود.

نخست اینکه مسأله چادر یک نگاه تمدنی در اسلام ایجاد کرده است؛ یعنی از سطح فردی آن را به سطح اجتماعی آورده است و مردها را هم دخیل کرده است؛ مرد در پوشش نوامیس خود یعنی خانم، دختر و خواهر خود دخیل است؛ اگر مرد مؤمن باشد چنین خانمی را انتخاب می کند؛ نسبت به خواهر، دختر و همسرش این حساسیت را دارد و این خانم چون در این خانواده ایمانی رشد کرده است، از این نوع استاندارد پوشش استفاده می کند.

پس در اسلام چادر تنها علامت ایمان یک خانم نیست بلکه نگاه به آن تمدنی است؛ اگر بخواهیم یک لیبل بگذاریم، می گوییم که چادر علامت خانواده، قبیله و پشتیبان آن خانم است.

نکته دوم اینکه اکثر افرادی که در طول تاریخ خانواده های محکمی بوده اند که ایمان در آن ها متزلزل نبوده است از این پوشش استفاده می کردند؛ در حالی که این نوع پوشش واجب نبوده است اما گویا یک پیام برای آن افراد داشته است، حتی زمانی که حاکمیت برای برداشتن آن فشار آورده است.

در ماجرای کشف حجاب چرا چادر موضوع است؟ اکثر محجبه ها چادری بودند، می توانستند بعد از آن قانون روسری بر سرشان بکشند، اما این افراد روسری سرشان نمی کنند؛ حالا که ممنوعیت می توانستند کمتر را استفاده کنند، اما قبول نکردند، گفتند که ما باید این پیام را منتقل کنیم، مقاومت در استفاده از این نوع پوشش را نشان می دهد.

بنابراین در مرحله اول باید بگوییم که اصلاً نمی توانیم از کنار مسأله چادر به راحتی بگذریم، یک موضوع در حاشیه امور دینی نیست، تمدنی و مافوق است؛ یک پیام کوتاه یا میانه نیست بلکه پیام آن بلند است؛ باید توجه کنیم که درباره چیز مهمی صحبت می کنیم؛ درباره چیزی که می تواند از یک سبک زندگی خبر دهد. برگرفته از پایگاه اطلاع رسانی حوزه